Welke behandelvormen biedt Psychologenpraktijk Nova?

Bij cognitieve therapie probeer je je vraagtekens te zetten bij je eigen gedachten. Voorbeelden van vragen die je dan stelt zijn:

• Verwar ik een gedachte met een feit?
• Trek ik voorbarige conclusies?
• Denk ik in zwart-wit termen?
• Veroordeel ik mezelf als geheel omdat ik één ding fout heb gedaan?
• Concentreer ik mij op mijn zwakheden en vergeet ik mijn sterke punten?
• Stel ik onredelijke hoge eisen aan mezelf, zodat ik tekort zal schieten?
• Probeer ik andermans gedachten te raden? (We noemen dat gedachtelezen)
• Probeer ik te raden hoe een situatie zal aflopen? (Dat heet toekomst voorspellen)
• Verwacht ik perfectie?
• Ben ik aan het rampdenken?

Door te oefenen met cognitieve therapie kun je je eigen patronen van denken wat leren bijstellen, zodat je niet meer automatisch gedachten krijgt die niet helpen of kloppen. Het is een heel waardevol middel bij het behandelen van verschillende psychische klachten.

Gedragstherapie
Gedragstherapie gaat over de vraag waarom we bepaald gedrag vertonen. We hebben allemaal bepaalde verwachtingen of redenen om ons gedrag te vertonen, alleen zou je je kunnen afvragen of het wel zo verstandig is wat we soms doen! Bij gedragstherapie ga je oefenen met ander gedrag dan je normaal gesproken laat zien, om er achter te kunnen komen dat dat eigenlijk veel beter werkt voor jezelf. Ook gedragstherapie is een heel goed instrument bij het behandelen van verschillende psychische klachten.

Een goed voorbeeld van gedragstherapie gaat over ‘nee’ zeggen. Dit is voor veel mensen lastig om te doen, bijvoorbeeld omdat iemand de verwachting heeft dat wanneer ze ‘nee’ zeggen, ze in een conflict zullen komen. Als je deze verwachting hebt, en je het erg vervelend vindt om in conflict te komen, is het logisch dat iemand ‘nee’ zeggen gaat vermijden. Dit heeft niet alleen tot gevolg dat je overladen wordt met werk, maar ook dat je er niet achter komt dat je verwachting niet klopt! Door altijd maar ‘ja’ te zeggen kun je er niet goed achter komen dat je helemaal geen conflict hoeft te krijgen wanneer je op een beetje handige manier ‘nee’ zegt.

Bij gedragstherapie zou je bij dit voorbeeld gaan oefenen met op een handige manier ‘nee’ zeggen, om er achter te kunnen komen dat mensen daar over het algemeen prima op reageren. Dit noem je een gedragsexperiment. Door hier regelmatig mee te oefenen kun je je verwachtingen leren bijstellen, en zal het steeds makkelijker worden om ander gedrag te vertonen.

Cognitieve gedragstherapie
Gedragstherapie wordt vaak gecombineerd met cognitieve therapie. De kerngedachte van de cognitieve gedragstherapie is dat uw manier van denken bepaalt hoe u zich voelt. Het denken is te beïnvloeden. U kunt gelukkiger en productiever leven als u op gezonde manieren denkt. Door grip te krijgen op uw denken kunnen veel klachten behandeld worden. Cognitieve gedragstherapie is een kortdurende therapie die zich wetenschappelijk heeft bewezen. Eerst wordt er door middel van cognitieve therapie uitgezocht wat voor onrealistische en/of negatieve overtuigingen iemand heeft (bijvoorbeeld ‘In de trein zal ik altijd flauwvallen’). Deze overtuiging wordt vervolgens getoetst door middel van gedragstherapie (bijvoorbeeld een ritje met de trein maken om te zien of u inderdaad zult flauwvallen).

EMDR is een relatief nieuwe therapie. Een eerste versie van EMDR werd in 1989 beschreven door de ontwikkelaarster ervan, de Amerikaanse psychologe Francine Shapiro. In de jaren daarna werd deze procedure verder uitgewerkt en ontwikkelde EMDR zich tot een volwaardige therapeutische methode.

Waarvoor is EMDR bedoeld?
Bepaalde gebeurtenissen kunnen diep ingrijpen in het leven van mensen. Een groot deel van de mensen ‘verwerken’ deze ervaringen op eigen kracht. Bij anderen ontwikkelen zich psychische klachten. Hierbij gaat het vooral om zich opdringende herinneringen aan de traumatische gebeurtenis, waaronder angstwekkende beelden (herbelevingen; ‘flashbacks’) en nachtmerries. Men spreekt dan van een post traumatische stress-stoornis (PTSS). EMDR is bedoeld voor de behandeling van mensen met PTSS en andere traumagerelateerde angstklachten. Voorwaarde is dat deze klachten zijn ontstaan als direct gevolg van een concrete, akelige gebeurtenis en waarbij het denken aan deze gebeurtenis nog steeds een emotionele reactie oproept.

Werkt EMDR?
Er is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de werkzaamheid van EMDR. Uit de resultaten blijkt dat cliënten goed op EMDR reageren. Als het gaat om een trauma na een eenmalige ingrijpende gebeurtenis dan zijn mensen vaak al na drie tot vier zittingen in staat om de normale dagelijkse bezigheden weer op te pakken.

Hoe weet je of EMDR kan worden toegepast?
In het begin van de EMDR therapie zal er uitgebreid aandacht worden besteed aan de oorzaak en achtergronden van de klachten. Daarnaast wordt er een taxatie gemaakt van een aantal individuele kenmerken waaronder de persoonlijke draagkracht en de last die men van de klachten ondervindt. Hieruit zal blijken of een gerichte traumabehandeling op dat moment noodzakelijk of nodig is, en of daarvoor EMDR kan worden gebruikt.

Welke voorbereidingen zijn nodig?
EMDR werkt vaak snel. Daarnaast kan het ook een intensieve therapie zijn. Daarom zal de therapeut niet alleen vertellen wat hij gaat doen en waarom, maar ook uitgebreid uitleggen hoe de cliënt zijn emoties zo goed mogelijk de baas kan blijven. Dit wordt meestal ook geoefend.

Hoe gaat EMDR in z’n werk?
De therapeut zal vragen aan de gebeurtenis terug te denken inclusief de bijbehorende beelden, gedachten en gevoelens. Eerst gebeurt dit om meer informatie over de traumatische beleving te verzamelen. Daarna wordt het verwerkingsproces opgestart. De therapeut zal vragen de gebeurtenis opnieuw voor de geest te halen. Maar nu gebeurt dit in combinatie met een afleidende stimulus. Deze afleidende stimuli zullen in bijna alle gevallen oogbewegingen (‘eye movements’) zijn, indien nodig met een koptelefoon die afwisselend links en recht een ‘klikje’ laat horen. De therapeut zal vragen de aandacht hierop te richten. Hierbij gaat het om series (‘sets’ genoemd) van ongeveer een halve minuut ‘handbewegingen’. Na elke set wordt er even rust genomen. De therapeut zal de cliënt dan vragen wat er in gedachten naar boven komt. De EMDR procedure brengt doorgaans een stroom van gedachten en beelden op gang, maar soms ook gevoelens en lichamelijke sensaties. Vaak verandert er wat.

Wat zijn de te verwachten effecten?
De sets ‘handbewegingen’ zullen er langzamerhand toe leiden dat de herinnering haar kracht en emotionele lading verliest. Het wordt dus steeds gemakkelijker aan de oorspronkelijke gebeurtenis terug te denken. In veel gevallen veranderen ook de herinneringsbeelden zelf en worden ze bijvoorbeeld waziger of kleiner. Maar het kan ook zijn dat minder onprettige aspecten van dezelfde situatie naar voren komen. Een andere mogelijkheid is dat er spontaan nieuwe gedachten of inzichten ontstaan die een andere, minder bedreigende, betekenis aan de gebeurtenis geven. Deze effecten dragen ertoe bij dat de schokkende ervaring steeds meer een plek krijgt in de levensgeschiedenis van de persoon en erg geen of minder spanning aanwezig zal zijn.

Zijn er ook na-effecten te verwachten?
Na afloop van een EMDR therapie kunnen de effecten nog even doorwerken. Dat is natuurlijk goed. Toch kan dit in sommige gevallen de cliënt het idee geven even de regie kwijt te zijn. Bijvoorbeeld als er nieuwe beelden of gevoelens naar boven komen. Vaak is het dan een geruststelling om te weten dat dit in de regel niet langer dan drie dagen aanhoudt. Daarna is er als het ware een nieuw evenwicht ontstaan. Het is aan te bevelen een dagboekje bij te houden en op te schrijven wat er naar boven komt. Deze dingen kunnen dan in de volgende zitting aan de orde komen.

Wat is het werkingsmechanisme van EMDR?
Hoe EMDR precies werkt is nog onduidelijk. Een mogelijke verklaring voor de effecten van EMDR is dat de procedure leidt tot versnelde informatieverwerking. Denkbaar is dat combinatie van het sterk denken aan de traumatische gebeurtenis en de aandacht voor de afleidende stimulus er voor zorgt dat het natuurlijk verwerkingssysteem wordt gestimuleerd. Toekomstig onderzoek zal uit moeten maken hoe de waargenomen effecten het best kunnen worden verklaard.

Hoe nu verder?
Mocht u nog vragen hebben over EMDR of wilt u weten of behandeling EMDR geschikt is voor het verminderen van uw eigen klachten dan kunt u contact opnemen met de Psychologenpraktijk Nova.

Coach
Zoals hierboven staat beschreven werkt u samen met de psycholoog aan uw doelen. Mensen hebben vaak de neiging om de psycholoog als de ‘expert’ te zien van alle problemen, maar bij deze therapie is het juist andersom; u bent de expert van uw eigen problemen. Natuurlijk is de psycholoog er altijd om u te helpen, te ondersteunen en om inzichten te bieden! Hoe zij hierin te werk gaat zal afhankelijk zijn van hoe de cliënt zich opstelt, waarbij er drie typen cliënten worden gezien:

• Bezoeker: De cliënt ziet het probleem buiten zichzelf, er is dus eigenlijk geen probleem in zijn/haar ogen.
• Klager: De cliënt erkent het probleem maar ziet de oplossing niet bij zichzelf, vaak ziet hij of zij zichzelf als slachtoffer van het probleem.
• Klant: De cliënt erkent dat de verantwoordelijkheid voor de oplossing bij zichzelf ligt.

Huiswerk
De oplossingsgerichte therapie brengt veel huiswerkopgaven met zich mee. Juist omdat uzelf als de expert wordt gezien, wordt ook verwacht dat u zelf met uw problemen aan de slag gaat. Meestal worden er huiswerkopdrachten meegegeven die variëren van observatie-opdrachten tot doe-opdrachten. Oplossingsgerichte therapie is een vorm van hulpverlening die gericht is op het benutten van de sterke kanten en hulpbronnen van de cliënt. Samen met de psycholoog onderzoekt u welke vaardigheden u al in huis hebt om uw problemen aan te pakken.

Technieken
Juist omdat het bij de oplossingsgerichte therapie van belang is dat de oplossingen en ideeën samen gevormd worden, zijn er bepaalde gesprekstechnieken die de psycholoog kan gebruiken om samen met u tot deze oplossing te komen. Zo is er de wondervraag, waarbij uw psycholoog u vraagt wat er anders zou zijn wanneer het probleem was opgelost. Ook gaat de psycholoog er van uit dat er altijd uitzonderingen zijn, er zullen altijd situaties geweest zijn waarin het probleem zich niet voordeed. Als laatste is er de mogelijkheid om vragen en problemen op een schaal te plaatsen. De cliënt wordt gevraagd in hoeverre hij meent dat het doel al bereikt is op een schaal van 0 tot 10.

Verschil
Wat is nu het grootste verschil tussen deze oplossingsgerichte therapie en andere therapievormen? Het belangrijkste verschil eigenlijk de rol van de psycholoog als coach. De psycholoog gaat er vanuit dat een groot deel van de oplossing van het probleem al bij u aanwezig is en helpt u in uw zoektocht naar deze oplossing. Vervolgens kunt u samen met de psycholoog de oplossing vormen of creëren.

De vraagstelling voor een psychologisch onderzoek kan bijvoorbeeld gaan over het intelligentieniveau, de structuur van de persoonlijkheid, de aanwezigheid van psychische stoornissen (As I en As II) of ontwikkelingsproblematiek (bijvoorbeeld autisme of ADHD) of het meten van cognitieve functies. Ook kan er een vraag zijn naar een passend advies voor behandeling.
Een psychodiagnostisch onderzoek duurt, afhankelijk van de vraagstelling, in totaal voor de betrokkene 4 tot 12 uur. Deze tijd verspreiden we over een aantal afspraken. Het onderzoek zal bestaan uit verschillende soorten van onderzoek, zoals interviews, vragenlijsten en tests. De resultaten worden verwerkt in een rapport. Dit rapport is voor u als cliënt en in overleg met u voor de medisch verwijzer (meestal de huisarts). De psycholoog bespreekt dit rapport met u in een adviesgesprek. U heeft recht op inzage in het eigen psychodiagnostisch rapport en u krijgt altijd een kopie van het rapport. De inhoud van het psychodiagnostisch rapport blijft over het algemeen één tot twee jaar geldig.